Verloren, niet eens zoekende, ik voel me gewoon verloren. Geen grip. Op niets. Bijna niets. Onrustig, hartkloppingen. Alsof ik in een coconnetje zit zonder zicht op een veilig rustig plekje. Geen plek voor mezelf. Geen uitzicht. Geraas van auto’s, geblaf van honden. Ik kan me niet verstaanbaar maken en bij de enkeling die wel Engels of Duits spreekt, komt het niet over wat ik wil. Het regent, het is grauw. Het seizoen is over. Dit is echt even andere koek. Campings sluiten, men maakt zich klaar voor de winter en ik, ik wil gewoon wat wandelen. Van Bihać naar Sarajevo bijvoorbeeld.

Het is een heftig stuk. De grens. De boel is hier helemaal verwoest en overhoop gehaald tijdens de oorlog. Er zit een legerbasis van het Joegoslavische leger met vliegveld dat natuurlijk niet meer van het Joegoslavische leger is, maar je mag nog steeds niet komen. Bij Plešjevica is het oppassen geblazen voor mijnen en de Planinarski dom is alleen in het weekend open. Ik wilde graag daar een route lopen, maar door het grauwe weer was het erg onaantrekkelijk om de bergen in te gaan. De één zegt dat er beren bij de hut rond scharrelen, de ander heeft het over wolven. Dan is er de grens met Kroatië die ik absoluut niet per ongeluk mag oversteken en dus die mijnen.

Ik weet dat veel mensen bang zijn voor van alles en nog wat terwijl ze zelf geen stap in de bergen hebben gezet. Ik weet ook dat er gemarkeerde wandelpaden zijn en dat zolang je daarop blijft, er niets aan de hand is. Ik heb een mountaineer nodig, met computer zodat ik de GPX tracks op mijn GPS kan zetten. Iemand die begrijpt wat ik doe en wat ik wil, iemand die me niet de route langs de snelweg wijst, maar een wandelpad.

Wandelen over de weg naar de grens met Bosnië en Herzegovina, dat is even andere koek
De onvermijdelijke weg naar de grens

Andere koek

De laatste uurtjes door Kroatië van Ličko Petrovo Selo en eerste uurtjes in Bosnië en Herzegovina naar Bihać, my oh my, dit eventjes heel iets anders! Echt écht andere koek.

Het is niet eens mijn eerste keer hier en zeker niet mijn eerste keer in Bosnië en Herzegovina, toch is het een overgang die niet went. De omgeving is mooi, ontzettend mooi, maar zoveel armoede blijft heftig. Onverzorgd ogende mensen, slechte gebitten, versleten kleding, overal straatvuil, iedereen rookt, er wordt veel gedronken en zieke, hongerige straathonden scharrelen overal tussendoor. Dat geldt zeker niet alleen voor Bosnië en Herzegovina, in Kroatië is het op veel plaatsen net zo goed een zooitje. De kust mag dan wel inkomsten genereren, net als Plitvice, maar in veel dorpen een klein stukje verderop zou je niet zeggen dat ze in een EU land liggen. Dat vind ik schrijnend. Het is alles of niets.

Nog even over die huizen, huizen waarvan wij ze onbewoonbaar zouden verklaren. Dat is natuurlijk het gevolg van de oorlog en armoede, maar mensen hebben hier ook een andere instelling als het op huizen bouwen aan komt. Men leent geen geld bij de bank, men heeft geen hypotheek, maar men bouwt met wat ze hebben. Ieder jaar, beetje bij beetje komt er een stukje bij, wordt er een muur geïsoleerd of gestuct. Ondertussen wonen ze er al. Het ziet er niet uit, maar het is net aan voldoende. En men heeft geen schulden. Iedere steen is hun eigendom.

Park in Bihać met parapluus tussen de bomen
Bihać

Honden

En over die honden, daar kan ik me echt boos om maken. Die arme beesten kunnen er niets aan doen, er is geen geld om ze te castreren of in te laten slapen en de mensen kunnen amper zichzelf en hun eigen honden voeden, zij kunnen er ook niets aan doen. Het schijnt dat er hier en daar een asiel is dat met geld van de EU is opgezet. Ik heb me laten vertellen dat voorheen de honden werden ingeslapen, maar dat de regels zijn veranderd. Er is onvoldoende capaciteit en de asiels zijn in zekere zin gebaat bij de honden, omdat ze zonder honden geen geld meer krijgen. Het geld verdwijnt natuurlijk in eigen zak. In hoeverre dit de oorzaak van het hondenprobleem is weet ik niet en ik weet natuurlijk ook niet of dit echt de gang van zaken is. Ik ben een wandelaar, geen journalist, maar het is wel opvallend dat ik overal hetzelfde verhaal hoor. De EU heeft geld gegeven, maar er is niets veranderd. Tja, dan ga je je toch afvragen waar dat geld gebleven is.

Dat ervaren van uitersten. Armoede, angst, ongemak, maar ook uitzonderlijke natuurschoon, gastvrijheid en de ontspannen instelling van mensen.

Natuurlijk heeft dit alles invloed op hoe ik me voel. Het kost energie, zoveel indrukken. Het gaat minder makkelijk. Ik voel me een beetje verloren. Wat doe ik hier? Waarom ga ik niet terug? Of sla ik dit stuk over. Maar zo werkt het niet. Niet voor mij. Ik herken dit gevoel van twee jaar geleden. Toen was ik op de fiets, ook hier. Dat ervaren van uitersten. Armoede, angst, ongemak, maar ook uitzonderlijke natuurschoon, gastvrijheid en de ontspannen instelling van mensen. “Langzam, langzam” zo vertalen de Duits sprekende Bosniërs het “polako, polako” dat je overal hoort. Het gaat allemaal rustiger. Men heeft op een bepaalde manier minder stress. Maar goed, er is dan ook geen werk om over te stressen.

Zonsondergang aan de Una rivier, Bosnië en Herzegovina
Een stukje mooie koek 🙂

Una

Nou goed, ik moet niet vergeten stil te staan bij de mooie momenten. Zoals nu. Ik zit op een terras aan de Una met een flets najaarszonnetje en een biertje. Ik ben vandaag misschien maar 4 kilometer verder gekomen, maar weet weer een heleboel meer. Vooral dingen die ik al wist, maar toch. Dat er dus overal honden zitten die me aanvallen. Dat de auto’s achterlijk rijden. Dat lopen langs de weg hier echt gevaarlijk is. En stinkt. Dat deze wegen onvermijdelijk zijn. Dat het onmogelijk of ondoenlijk is om de “attracties” van de green trail lopend aan elkaar te verbinden. Dat de winter eraan komt. Dat ik geen computer ga vinden. Dat ik mijn strategie moet aanpassen.

Maar belangrijker, ik weet dat het op de een of andere manier ook wel weer goed komt. Hoe wanhopig, verloren of angstig ik me ook voel, er zijn altijd ook mooie momenten. Aardige mensen, een prachtig stukje rivier of bos en de onverwachtse wendingen. Juist wanneer je met je handen in het haar zit, doen de mogelijkheden zich voor.

En, er is altijd nog de bus naar Sarajevo. Of Zagreb. Kortom, alles is mogelijk. Ik moet nog steeds niets. Blijkbaar wil ik hier doorheen. Een kleine worsteling met mezelf. Het hoort erbij.

Andere koek. Dat wel.

Road hike in Bosnië en Herzegovina naar Una National Park | Andere koek
Blehh

5 Reacties

  1. Wat is die foto mooi van andere koek. Ik heb wel medelijden met je rot weer misschien moe beetje eenzaam.je moet eens een paar dagen niks doen uit slapen lezen maar eigenlijk wel in een gezellige kamer.Ja die honden ruiken je en misschien wel een beetje bang van honden en dan moeten ze je hebben.Als je dit leest ben misschien al weer opgeknapt.Lieve schat hou je taai.Dikke kus van oma.

  2. Tjee, het weer, de honden, de armoe, de wegen; klinkt niet als het fijnste stuk van je reis (moet de rest nog bijlezen, dus ben benieuwd hoe het je verder vergaat). Het leven (en je reis) kan natuurlijk ook niet alleen maar uit hoogtepunten bestaan, maar om daar niet voor te vluchten vind ik wel heel sterk van je. Succes!

    1. Het was idd ff pittig. Dit stuk van Bosnië is wel de moeite waard, maar ik zou aanraden met de auto naar de “attracties” te rijden. En te raften over de Una!! In plaats van er langs te lopen. Wanneer er een wandelroute door de natuur is, is het echt ongelooflijk bijzonder, maar nu gewoon te veel moeilijkheden :(. Hoe dan ook ben ik blij dat ik heb doorgezet 🙂

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

EVAdinarica

Schrijft verhalen || Wandelt op de Balkan

Dit vind je misschien ook leuk...