Een van de meest kenmerkende eigenschappen van Bosnië en Herzegovina  is de diversiteit. Zowel in religie als in de natuur. De landschappen. Ik dacht dat het een aangedikt promopraatje was, zoals ze dat zo mooi kunnen hier. Ik dacht dat te voet het afwisselende karakter zich niet zo sterk zou uiten als wanneer je met de auto (zoals de meeste Bosniërs doen) door het land heen rijdt. Maar ik zat ernaast.

Het is werkelijk zo dat ik aan het begin van de dag flashbacks kan hebben naar Sinjajevina (Montenegro) en een paar uur later tijdens een afdaling door het bos, de omgeving me aan Berdorf (Luxemburg) doet denken. Als ik aan het einde van de dag  mijn tent naast een denderende rivier opzet, kan ik me nauwelijks meer voorstellen dat het boven zo droog en stil was.

Na het sprookjesachtige Bjelašnica, een overschrijding en en rotsgraat wandeling op Visočica, vervolgde ik mijn weg naar Lukomir. Lukomir is een hoog gelegen, in de wintermaanden onbereikbaar dorp waar de mensen nog altijd op traditionele wijze in de bergen wonen en leven. Een unieke plek, dus zeker een bezoekje (en een klimmetje) waard. Dacht ik.

Lukomir, photo by Sabina Sirćo
Lukomir, photo by Sabina Sirćo

Lukomir

Toen ik aan kwam lopen was ik in eerste instantie verbaasd dat ik andere toeristen rond zag lopen. “Hoe vroeg zijn zij in hemelsnaam uit Umoljani vertrokken?” dacht ik eventjes. Ik was eventjes vergeten dat Lukomir in de zomer wel bereikbaar is. Terwijl ik er een prachtige wandeling van een paar uur op had zitten, waren deze mensen na hun ontbijtje in de auto gestapt om een kopje koffie in Lukomir te drinken.

Groene heuvels met witte rotsen en wat plukjes bomen aan de ene kant en de diepe, dichtbegroeide afgrond naar de woeste rivier aan de andere kant. Aan de overkant kon ik een dorpje zien waar ik eerder gelopen had. Het blijft machtig om te zien wat je allemaal te voet hebt afgelegd. Terwijl ik daar zo stond uit te kijken over de Rakitnica Canyon vlak voordat ik Lukomir zou aan doen, borrelde er een gevoel van trots op.

Rakitnica Canyon, nu nog blij
Rakitnica Canyon, nu nog blij

Uštipci

Ik weet nooit wat er komen gaat, maar ik kan wel zien waar ik vandaan kom en ik kan stilstaan op de plek waar ik me bevind. Elke dag is een nieuw avontuur. Een nieuwe uitdaging. Het karakter van de uitdaging verschilt en verandert met de schommelingen van mijn gemoedstoestand. Zonder dat ik het door had, maakte die borrelende trots me wat relaxter. Door mijn groeiende zelfvertrouwen werd ik minder zenuwachtig van de wolken en de donders dan een paar weken eerder. Ik blijf alert hoor, maar op een meer ontspannen manier.

In Lukomir raakte ik aan de praat met een jong stel uit Konjic en volgde hun voorbeeld op door een fikse portie uštipci te bestellen. Mjam! Langzaamaan kwamen er meer en meer toeristen. Allemaal met de auto die ergens in dat kleine, geïsoleerde dorpje geparkeerd moesten worden. Gekkenwerk.

Lukomir,Bosnie en Herzegovina
Lukomir

Hoogseizoen

De touringbus met dertig Arabische zomergasten was voor mij de druppel. Ik schaamde me voor de manier waarop ze het dorp overnamen en tot toeristische attractie bombardeerden. Respectloos werden hun gidsen gecommandeerd om weet ik het wat voor ze te doen en ontevreden beklaagden ze zich over het gebrekkige Engels van hun bedienden.

Ik kon het niet aanhoren of zien dus maakte me uit de voeten. Zo ontzettend jammer om te merken dat met de komst van de vele nieuwsgierige bezoekers, de houding van de locals verandert. Dit geldt heus niet voor iedereen, maar toen ik de bij een ander restaurantje de weg vroeg, werd me vijandig gevraagd of ik wel wist waar ik mee bezig was. Vervolgens wuifde de behulpzame man achteloos naar ergens aan de overkant en keek me streng aan. Geen knikje of lachje, slechts een opgetrokken wenkbrauw kon ik krijgen.

Best. Ik ben al weg en zal terug komen op een doordeweekse dag na het hoogseizoen. Het is namelijk een prachtige plek en de omvang van dit hooggelegen dorp is bijzonder. Ik vraag me wel af hoe en of ze de charme van ‘authentiek, traditioneel bergdorp’ kunnen behouden. Ik zag een veeleisende toeristenstroom die de hele boel daar behoorlijk uit balans bracht en schaamde me daar onderdeel van te zijn.

Vage kloof met hoge wegwijzer
Vage kloof met hoge wegwijzer

Rakitnica kloof

de drooggevallen rivier achter Lukomir trof ik achtereenvolgens een afgedankte koelkast, een dood schaap en een berg afval aan. Pffff. Dag Lukomir, het was een verwarrende kennismaking. Misschien treffen we elkaar nog eens onder betere omstandigheden, zodat ik mijn kritische oordeel een beetje kan bijstellen…

De Via Dinarica bleef de groene, ondoordringbare Rakitnica Canyon volgen. Zodra je je buiten de gebaande paden of buiten de Lonely Planet top tiens begeeft, heb je het rijk weer voor jezelf. Slingerend langs de kloof door bossen, over grashellingen, langs rotswanden bleef ik de rest van de dag omhoog lopen. Ik bevond me op een kilometers lange ridge die uiteindelijk naar Morkovac peak bracht.

Krassen en kloven
Krassen en kloven

Krassen en schrammen

Met mijn benen vol krassen en schrammen van het hoge stugge gras en de gemene prikkelbosjes, bereikte ik de triomfantelijk over de kloof uitkijkende toppaal. Een klein stukje nog naar Blace en het Blačko Jezero. Zou ik er kunnen zwemmen? Ik was ongelooflijk toe aan een verfrissende duik om al het zweet en vuiligheid van me af te spoelen. In plaats daarvan trof ik een drassig, onbereikbaar meer vol kikkers aan waar ik voor het eerst mijn waterfilter tevoorschijn heb gehaald.

Een lange dag die me langs de afwisselende landschappen langs de Rakitnica kloof leidde. Contrasten. Van een platgelopen toeristische trekpleister naar een door de oorlog verwoest verlaten dorpje. Weidse droge vlaktes boven en de diepe woeste rivier beneden. Ondanks de krassen op mijn benen, zit ik ’s avonds tevreden voor mijn groene huisje. Hoofd komt tot rust. Ik laat de landschappen in gedachten nog eens voorbij komen. De lijnen op de kaart krijgen betekenis en vormen zich tot beelden, geuren, geluiden en verhalen. Ik heb me weer een weg weten te banen door een stukje Dinarische Alpen.

Voldaan ga ik gehurkt voor mijn tent zitten en rups achterwaarts naar binnen. Wurm me in mijn zachte slaapzak en knip het licht uit.

Laku noć

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

EVAdinarica

Schrijft verhalen || Wandelt op de Balkan

Dit vind je misschien ook leuk...